GAROOWE – Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Maaliyadda Dowladda Puntland ahna Guddoomiyaha Guddiga goobta shaqada ee Wasaaradda Mudane Axmed Jaamac Jowle ayaa shir Guddoomiyey Kulan looga hadlayey horumarinta shaqada Wasaaradda.
Ujeedka shirkan ayaa ahaa in Guddiga loo soo bandhigo natiijooyinka baaritaannada Dakhliga ee gobolada Bari,Karkaar iyo Mudug iyo in la gala tashado sidii xal loogu heli lahaa ciladaha iyo khaladaadka shago ee ka jira goboladaasi oo warbixin ay ka soo sameeyeen Hantidhowrka gudaha Wasaaraddu.
Agaasimaha Guud ayaa dhageystay aragtiyada iyo soo jeedinada Guddiga ee la xiriirta xogta Hantidhowrka Gudaha ee Wasaaradda Maaliyadda, waxayna ay soo jeediyeen tallooyin wax ku ool ah oo ku aadan sida shaqada iyo shaqaalaha Wasaaradda loo horumarin lahaa xalna loogu heli lahaa khaladaadka farsamo iyo kuwa maamul ee qaybta dakhliga lagu soo arkay.
Kulanka oo lagu qabtay hoolka shirarka ee Wasaaradda ayaa waxaa qeyb ka ahaa Agaasimayaasha waaxyaha Wasaaradda iyo Madax qaybeedyada.
Inta u socday kulanka ayaa Agaasimayaasha waaxyaha iyo Madax qaybeedyadu Wasiirka la wadaageen shaqooyinka horumarka laga sameeyey, kuwa harsan iyo caqabadaha dhanka shaqada ee u bahan in la xaliyo.
Qorshayaasha Shaqo ee ay soo bandhigeen Agaasimayaasha waaxyaha ayaa Wasiirku su’laalo ka waydiiyey Mas’uuliyiintii shirka ka soo qayb galay iyaga oo ka jawaabay dhammaan su’aalihii Wasiirka.
Ugu dambayn Eng Cabdulaahi Ismaaciil Maxamed Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Maaliyadda ayaa Agaasimayaasha waxyaha kala duwan ku boogadiyay shaqooyinka ay qabteen loona baahan yahay in waax waliba ay xooga saarto qorshaha hortabinta u leh xafiis waliba si loo gaaro yoolka hiigsiga.
GAROOWE – Wasaaaradda Maaliyada Dowladda Puntland ayaa maanta tababar ku aadan sharciga Maamulka Maaliyadda Guud ee DPL ugu qabatay xarunta dhexe Ee Wasaaradda 15 ka mida Guddoomiyayaasha Degmooyinka Xeebaha dhaca iyo xog-hayayaasha Degmooyinka.
Ujeedka tababarka ayaa ahaa baahinta shuruucda Maareynta Maaliyadda iyo kor u qaadida fahanka sharci ee mas’uuliyiinta Dowladda heer degmo si ay u gaarsiiyaan deeganada ay maamulaan una hirgaliyaan.
Waxaa kaloo tababarka ka soo qayb qaalay shaqaalaha Wasaaradda Maaliyadda ee ka hawl gala deegaanada xeebaha oo maalmahan hawlo shaqo u joogay Garoowe.
Tababarkan waxaa bixiyey khuburada arrimaha shuruucda Wasaaradda Maaliyadda waxana daah-furay Wasiir Ku-xigeenka Dakhliga Wasaaradda Maaliyadda, sidoo kale waxaa ka soo qayb galay Agaasimayaasha Guud ee Wasaaradaha Maaliyadaa iyo Arrimaha Gudaha.
GAROOWE – Wasiir Kuxigeenka Dakhliga Wasaaradda Maaliyadda Dowladda Puntland Mudane Axmed Maxamed Bulxan ayaa shir guddoomiyey kulan ay la yeesheen Shaqaalaha Wasaaradda ee ka howlgala gobolada xeebaha Puntland.
Shirka waxaa ka soo qayb galay Wasiirudowlaha Wasaaradda Maaliyadda, Agaasimaha guud ee Wasaaradda Maaliyadda, Agaasime Guud Kuxigeenka Dakhliga, Agaasimaha Waaxda Furdooyinka iyo mas’uuliyiin kale.
Mas’uulyiin Wasaaradda ee ka hawl gala Xeebaha ayaa Madaxda Wasaaradda la wadaagay shaqooyiinka cashuuraha, goobaha ay ka shaqeeyaan,Dakhliga soo xerooda iyo caqabadaha jira una baahan in la xaliyo.
Ugu dambayn Wasiirku xigeenka Dalkhliga ayaa mas’uuliyiinta iyo shaqaalaha Wasaaradda Maaliyadda ee gobaladda Xeebaha ka hawal gal kula dardaarmay dadaal shaqo iyo dardargelinta dakhliga.
GAROOWE – Ku simaha Madaxweynaha ahna Madaxweyne Kuxigeenka Dowladda Puntland HE Ilyaas Cismaan Lugatoor oo soo xiray Shirka Maamul baahinta iyo kobcinta wax-soosaarka Kalluumeysiga ee degmooyinka ku yaal Xeebaha Puntland.
Shirka ayaa laga soo saaray qodobadan –
1. Maamul wanaagga.
B. Shirku waxa uu xoojinayaa maamul wanaagga iyo wadda shaqeynta dhammaan hay’adaha dowliga ah ee ka howlgala degmooyinka xeebaha kuyaalla.
T. Shirku wuxuu dhiirrigeliyay maamul daadejinta adeegga degmoonyinka xeebaha dhaca, si nidaamka dowliga ah u gaaro bulshada ku nool deegaanadda xeebaha Puntland iyaga oo aan meel kale u safrin sida: garsoorka, booliiska, caafimaadka, waxbarashadda, biyaha iyo dhammaan adeegyadda asaasiga u ah bulshada.
J. Waxaa la isku waafaqay in shirkaani noqdo mid sannadle ah, si looga arrinsado arimaha hortebinta leh iyo diraasaynta wixii ka qabsoomay iyo xallinta caqabadaha ka horyimi go’aamadii shirkii hore.
X. Shirku waxa uu xoojiyey in saraakiisha idman ee hay’adaha kala duwan ee dowladda ay la shaqeeyaan maamulka heer degmo, sida uu qabo Xeerka maamulka dowladaha hoose.
Kh. Shirku wuxuu isku raacay in: lixdii biloodba mar kormeer lagu sameeyo habsami-usocodka shaqooyinka kasocda degmooyinka xeebaha.
D. Shirku waxa uu isku raacay in wixii khuseeya badgalka iyo khayraadka badda looga dambeeyo sarkaalka idman ee wasaaradda kalluumaysiga.
R. Shirku waxa uu adkeeyay in maamulka heer degmo ilaaliyaan, xilna iska saaraan hantida Dowladda ee taal degmadaas.
2. Kor u qaadista dakhliga xeebaha Puntland
B. Shirku markii uu falanqeeyey dakhliga luma, waxa uu odorasay haddii la xalliyo caqabadaha wada shaqayn la’aaneed ee ka jira xeebaha, in sannadka 2024-2025 dakhligu uu kor u kici doono 15% marka la barbar dhigo 2023-2024.
T. Shirku waxa uu isla meel dhigay in degmooyinka dakhliga badan uga soo xaroodo dowladda, laga hirgeliyo Bangiga dowladda .
J. Shirku waxa uu adkeeyey in la kiciyo ilaha dakhliga dowladaha hoose ee degmooyinka xeebaha.
X. Shirku waxaa uu go’aamiyey in dhamaan doonyaha iyo maraakiibta ay yeeshaan wakiillo wadani ah oo diiwaan gashan, kuwaas oo masuul ka noqonayaa arimaha la xariira gaadiidka kalluumaysi ee shisheeye, wakiilna uusan noqon karin qof dowladda u shaqeeya.
Kh. Shirku waxa uu isku raacay in degmooyinka xeebaha dakhli-celin gaaraysa 5% loo sameeyo, lana mariyo hay’adaha dowladda si looga dhigo xeer.
D. Shirku waxa uu soo jeediyey in miisaaniyadda heer degmo ay ka dhex muuqdaan qorshayaasha kala duwan ee hay’adaha dowladda, si loo xoojiyo maamul-wanaagga.
3. La dagaallanka kalluumaysiga sharci-darrada ah
B. Shirku waxa uu musiibo qaran u aqoonsaday kalluumaysiga sharci-darrada ah, waxa uuna iclaamiyey dagaal wadareed lagu joojinayo.
T. Shirku waxa uu ugu baaqay hay’adaha ay khusayso ee dowladda iyo shacabka Puntland in cid walba doorkeeda ka qaadato ka hortagga iyo joojinta kalluumaysiga sharcidarrada ah, isla markaana la qaado ololaha ilaalinta kheyraadka badda.
J. Shirku waxa uu iclaamiyey in ciddii lagu qabto ku lug-lahaanshaha kalluumaysi sharci-darro ah lala tiigsan doono shuruucda dalka iyo kuwa caalamiga ah, loona aqoonsan doono “In ay khatar ku yihiin amniga Puntland”, isla markaana laga qaadi doono tallaabo sharciga waafaqsan.
X. Shirka wuxuu iclaamiyey in lala kaashado dowladahada aan saaxiibada nahay, hay’addaha caamaliga ah iyo cid walba oo waxtar u leh sidii looga hortagi lahaa kalluumeysiga sharcidaradda.
kh. Shirku waxa uu isku raacay in dhammaan gaadiidka kalluumaysiga ee shisheeye marka ay soo galayaan biyaha Puntland soo goostaan warqadda “Bad ku galka”, ciddii aan wadanna loo aqoonsan doono kalluumaysato sharci-darro ah.
4. Maalgashiga Khayraadka Badda
B. Shirku waxa uu ugu yaboohay ganacsatada dalka iyo kuwa dibadaba in ay maalgashadaan khayraadka badda.
T. Wasaaradda Kalluumeysiga iyo dhammaan hay’adaha dowladda ee ay khuseyso waxey diyaar u yihiin fududeynta maalgashade kasta oo daneynaya ka faa’iideysiga kheyraadka kalluumeysiga xeebaha Puntland in ay ku kaalmeeyaan, una fududeeyaan adeegyada dowliga ah.
J. Shirku waxa uu ugu baaqay daneeyayasha iyo hay’adaha caalamiga ah in ay ka qayb qaataan horumarinta meesiga kalluumaysiga, iyaga oo maraya hannaanka dowliga ah.
5. Tayaynta amniga xeebaha
Shirku waxa uu isku raacay kor uqaadista iyo adkaynta amniga xeebaha, iyada oo la tayaynayo ciidamada kala duwan ee ka howlgala deegaamada xeebaha, si ay uga hortagaan fal dambiyeedyada ka dhaca xeebaha.
6. Maaraynta noolaha badda ee khatarta wajahaya
B. Shirku waxa uu hoosta ka xarriiqay ahmiyadda ay leedahay hab-maamulka guud ee noocyada noolaha badda ee khatarta wajahaya iyo ogaanshaha xogta dhabta ah ee ka jirta meelaha ay gaarka u gabbaadsadaan, sida aargoosatadda, qubadda iyo indhabuurka oo ka mid ah qeybaha kalluunka ee nabaad guuraya.
T. Shirku waxa uu isku raacay joojinta jillaabashada aargoosatada wakhtiga ay isla meel-dhigaan xeeldheerayaasha cilmiga badda, Wasaaradda Kalluumaysiga iyo saamilayda ganacsi ee aargoosatada, si loo baaro bedqabka xeryaha ay gasho iyo xaddigeeda; loona xakameeyo hababka khaldan ee kalluumaysatadu u jillaabtaan sida: isticmaalka “Hoo-nuugta”, iyada oo lagu tababbarayo hababka toolmoon, ee aan waxyeellada u gaysanayn nafta Aadanaha iyo noolaha badda.
7. Xoojinta hay’adaha garsoorka ee deegaannada xeebaha
B. Shirku waxa uu isku raacay in la tayeeyo, lana furo maxkamadaha iyo saldhigyada booliiska ee degmooyinka xeebaha, iyada oo bulshada lagu wacyi gelinayo u gardhiibashada maxkamadaha dowliga ah.
8. Mahadcelin
Shirku waxa uu u mahadcelinayaa agaasimayaasha guud iyo saraakiisha kala duwan ee ka shaqeeyay shirkan bilow ilaa dhammaad, kuwaas oo ka kala socday wasaaradaha Maaliyadda, Kalluumaysiga, Arrimaha Gudaha, Amniga iyo Cadaaladda ah ee shirkan qabtay.
GAROOWE- Mas’uulyiinta Wasaaradda Maaliyadda Dowladda Puntland ayaa oo door ku leh Shirka Maamul baahinta iyo kor u qaadida wax soo saarka gudaha oo ka socda Garoowe Maalintii 2aad kuna socda agendihiisa 3aad oo ahaa Cadaynta mas-uuliyadaha kala duwan ee Hay’adaha Amniga, Kalluumaysiga, Maaliyada, Arimaha Gudaha iyo Garsoorka.
Shirkan waxaa ka qayb galay Agaasime guud ku xigeenka Dakhliga Mudane Cabdulqaadir Axmed Xaashi iyo Mas’uulyiin kale oo ka tirsan Wasaaradda Maaliyadda Dowladda Puntland.
Lataliyaha dhanka sharciyada Wasaaradda Maaliyadda Avv Axmed Guulwade ayaa maanta ka jeediyey madasha shirka masuuliyadaha iyo waajibaad ka shaqo ee Wasaaradda Maaliyadda masuuliyadaas oo ay Wasaaradda siinayaan Sharciga lagu asaasay hay,adaha Xukuumadda DPL sharci Lr.4 Qodob kiisa 8aad iyo Dastuurka Dowladda Puntland Qodobada 134,135, iyo 136aad waxaana ka mid ah Diyaarinta iyo fulinta siyaasadaha dalka ee kuwajahan Maamulka Maaliyadda iyo dhaqaalaha dalka.
Halkaasi sidoo waxaa ka hadlay Madaxa u hogaansanka cashuuraha Mud Maxamed Maxamuud “ilkacase” ayaa isna shaxaray noocyada cashuuraha Wasaaradu ka qaado degmooyinka xeebaha dhaca habraaca dakhli xeraynta iyo madaxyada lagu qaado cashuuraahaasi.
Soo jeedinta Wasaaradda ka dib waxaa ka soo qayb galayaasha fursad loo siiyeyey in ay masuuliyinta Wasaaradda waydiyaan su,aalo furan oo ku saabsan shaqada ,dhammaana su,aalahaasna waa looga jawaabay.
Ugu danbayn kulanka waxaa lagu falaan qeeyey caqabaya farsamo ee ka jira wada shaqaynta hay,adaha kala duwan ee bahwadaagta ku ah shirkaan iyadoo la diiwaangaliyey dhammaan soo jeedinta ka soo qayb galayaasha.
GAROOWE – Wasiir Kuxigeenka Wasaradda Maaliyadda Dowladda Puntland Mudane Eng Cabdulaahi Ismaaciil Maxamed ayaa shir guddoomiyey kulanka bilaha ah ee horumarinta shaqada Wasaaradda Maaliyadda.
